Artvin İli Arı Yetiştiricileri Birliği Başkanı İbrahim Durmuş, ArtvinliTV’ye özel açıklamalarda bulundu. Durmuş, 2025 yılı bal sezonunu değerlendirdi. ArtvinliTV Genel Yayın Yönetmeni Gazeteci Hatice Nur Ersöz’ün sorularını yanıtlayan Durmuş, arıcılık ve bal fiyatları, Birlik olarak önümüzdeki yıllarda yapacakları projeler hakkında bilgi verdi.
Sorular ve cevaplar şöyle:
Ersöz: Bu sene bal sezon nasıl geçti?
─ Bu sezon zor geçti. Bu sene yaz gelmedi. Havalar 6. ve 7. aya kadar çok kötü gitti. Kırağı yaptı. Bu baldaki verimi %50 düşürdü.
Ersöz: Birlik olarak her yıl analiz yaptırıyorsunuz, bu sene bal analizler nasıl çıktı?
─ Analizleri her sene 100-200 adet yaptırıyoruz. Analizler her sene değişik oluyor. Küresel ısınmadan dolayı çok değişiklik oluyor. Diyelim arılar hava iyi iken bir çiçekten şerbet getirdi, hava yağdığında başka yerdeki çiçekten getirdiği için balın rengi, tadı değişik oluyor.
Ersöz: Kaç çeşit bal var?
─ Güzel bir soru. Artvin’de çeşidi saymak biraz zor. Artvin’de her 100 rakımda (yükseklikte) balın rengi değişir. 2300 rakımda arı kovanlarımız vardır.
Ersöz: Artvin’de ballarınız ile ilgili tescil yaptırdınız mı?
─ Artvin’de coğrafi işaret tescili yapılan 4 adet balımız vardır. Kestane balımız var. Murgul Kabaca, Hatila Vadisi, Ardanuç Zekeriya köyü coğrafi işaret almıştır. Mavi bal, yeşil bal ve lavanta balı tescil alacak.
Coğrafi işaretler devam ediyor. Avrupa Birliği logosu üzerindedir. Coğrafi işaret almak önemli ama tanıtmak daha önemli.
Ersöz: Kaç üyeniz var?
─ Birliğimize kayıtlı bin 400 üyemiz var.
Ersöz: Arıcılık genelde emekli olduktan sonra hobi olarak yapılıyor. Profesyonel işletme sayısı kaçtır?
─ Son zamanlarda hobi işleri çoğaldı. Emeklilikten sonra arıcılık yapmaya çalışıyorlar. Bu da Artvin coğrafyasında sıkıntılı. Genç adamların işi. Genç adam üşenmez. Ayrıca ellinin üzerinde kadın üyemiz var. Kadın arıcılarımız Artvin’in yüzünü güldürecek.
Ersöz: En az kaç arı kovanı olması lazım ki size üye olabilsin?
─ Bize üye olabilmesi için 30 arı kovanı şartı vardır. Diyelim ki 3 kovanı vardır. O da bizim üyemiz sayılır. Elimizden gelen yardımı yapıyoruz.
Ersöz: Vali Ergün, arıcılık üzerinde çok duruyor. En güzel getiri, ekonomik katkı sağlayan bir kaynak olduğunu söylüyor. Siz bu konuda ne düşüyorsunuz?
─ Son zamanlarda arıcılık çok gelişti. 6-7 senedir biz bununla uğraşıyoruz. Birlik olarak yer tahsisi, arıcıların kovanlarını oraya taşıması için arıcılık kompleksini inşa etmeye çalışıyoruz.
Ersöz: Size hangi kuruluş ve ajanslar katkı sağlıyor?
─ Artvin Valiliği ve Artvin İl Özel İdaresi çok güzel destekler sağladı. Birlik olarak eksiğimiz; ağaç ürünleri atölyesi. Atölye kurulursa kovanlarımızı orada üreteceğiz.
Sayın Valimize ve İl Özel İdaresine çok teşekkür ediyorum. 17 milyon liraya yakın bir masraf edildi. Artvin arıcısı için yapıldı. Mum petek; Bursa, Adana, Muğla veya Erzurum’dan geliyor. Bu kovanlarla çeşitli hastalıklar da gelebiliyor. Artvin arıcısının kendi mumunu kendi imkanlarıyla üretmesi lazım. Temel petek makinesi ile kendi mumumuzu Artvin’de üreteceğiz. Paramız Artvin’de kalacak.
Modern bal dolum tesisinin ikincisi yapılıyor. Peşine arı fondanı diyelim. Arının bal ihtiyacını veya yiyecek ihtiyacını, aç kalmaması için il dışından arı yemi getirdiğimiz bir ürün vardır. Arı keki ve arı fondanı(Pudra şekeri,maltoz şurubu ve su) var. Arı fondan makinasını getiriyoruz. İnvet şurup pancar şurubu verdiğiniz zaman arının bağırsağından geçmiyor % 5-10 dışarı atıyor. Onun için invert şurup(parçalanmış şeker) makinaları oluşturuldu. Propolis bağışıklık sistemini geliştiriyor.
Ersöz: Kovanlardan bal harici ne gibi ürünler elde ediliyor?
─ Propis güzel bir madde. Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesinden Prof. Dr. Mükerrem Hocanın verdiği üründür. Bu da Artvin ekonomisine katkı sağlayacaktır.
Çocuklarımızın gelişimini sağlamamız gerekiyor. Yaşlı insanlarımızın direnç sağlaması için polen suyu üretildi. Herkes polen yiyemez. Hocamız üretti. Çocukların yiyeceğine 3-5 damla kullanıyorsunuz. Çok faydalı
Bunları yurt dışına göndermeye başladık.
Ersöz: Balı fiyatını nasıl belirliyorsunuz?
─ Bal güzel bir nimettir. 700 rakım altında kestane balı oluşur. Borçka, Arhavi, Hopa’da arılar yapıyor. Küresel iklim balı etkiliyor. Ormanlarımızı biz bozuyoruz.
Artvin’de çok çeşit bal vardır. Bal fiyatlarını belirlemek kolay olmadı. Coğrafyamız çok zor. Arıcılarımız çok emek ediyor. Artvin’de hava şartları bal üretimini etkiliyor. Kovanı görünce bal aklınıza gelmesin. Hava iyi gider, bal daha iyi olur. Hava bozar yağmur yağar, bal gider, üretici seneyi bekler. O yüzden maliyetler pahalı.
Taşıma maliyetleri göz alınarak belirleniyor. Bir de 40 arıcımızla telefonla anket yapıyoruz. Alınan fiyat tekliflerini değerlendiriyoruz.
Ersöz: Artvin Ticaret Borsası çiçek balının kilo fiyatını bin 500 TL olarak belirledi. Kestane balını da 2 bin 500 TL olarak belirlendi. Ama piyasada 3 bin TL isteyenler var. Bu konuda neler söylersiniz?
─ Biz taban fiyatı belirliyoruz. Serbest piyasa var. Biz en düşüğünü belirliyoruz. Çiçek balı için 2 bin ve 2 bin 500 TL’yi gözden çıkarmak zorunda. Ham bal 2 bin, markalı bal 2 bin 500 TL.
Artvin Çoruh Üniversitesinde analizler yaptırıyoruz. Ancak bazı teknik sorunlar oluyor. Rize Tarım İl Müdürlüğünde yaptırıyoruz. Analiz 5 bin 800 TL. Artvin Çoruh Üniversitesinde arıcılarımıza 2 bin 715 TL yaptırıyorlar. Üniversitemiz, analizleri Artvinli arıcılarımıza 2 bin TL yapsa daha iyi olur.
Ersöz: Birlik olarak 2025-2026 yılını şimdiden planlama yapıyorsunuz, gelecek sezona ne gibi hazırlıklarınız var?
─ Arıcılarımıza sorduğumuz zaman gelecek sene daha iyi olacak diyorlar. 40 sene umudumuz var. Doğayı, ormanları koruduktan sonra bizim niye balımız olmasın.
Biz bu bala Artvin’in ‘sarı altın’ diyoruz. Yer üstündeki sarı altın. Bizim yer altındaki altınlarla bir işimiz yok.
Artvin balı eczanelerde satılmalı. Balın başkenti Artvin’dir.
Ersöz: Sosyal medyada Artvin balı diye satılıyor ama değil!
─ Artvin balının ne kadar anlatsak da sahtekarlıklar arttı. Evet, internetten Artvin balı diye satıyorlar. Benim 3-4 davam var. Onlarla mücadele ediyoruz. Artvin balını İstanbul, İzmir veya diğer illerden satın alma şansınız yoktur. Balın toptan satışı yoktur. Artvin balı Artvin’de satılır. Perakende satışlar devam ediyor. Biz Birliğiz. Bir ticarethane değiliz. Tüm arıcıların adresleri mevcuttur. Arıcının ismini biliyorsa biz onunla görüştürürüz. Artvin’de arıcılarımızın ellerindeki balı satmaları için elimizden geleni yapıyoruz.
Gazeteci Hatice Nur Ersöz’ün arıcılık ve bal üzerine yaptığı sohbet sonunda kamuoyundaki çeşitli dedikodulara da değinen Artvin İli Arıcılar Birliği Başkanı Durmuş Aydın:” Artvin’de tekelleşme yoktur. Balı arıcımız satmaktadır.” diyerek son noktayı koydu ve balın başkenti Artvin’dir sözlerini yineledi.
Röportaj: Hatice Nur Ersöz
Kamera: Murat Meydan
Fotoğraf: Dilek Kaya
(Artvin-Merkez-18 Eylül 2025)
